Thế nhưng hiện nay việc đầu tư xd, đối tượng ưu tiên, các chính sách và mô hình quản lý noxh đã hiệu quả hay chưa? Nhà nước đã phải bỏ ra hàng trăm nghìn tỷ đồng để thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở cho người lao động nghèo, cho cán bộ công nhân viên còn khó khăn, những ưu đãi ấy đã thực đến đúng đối tượng chưa?
Qua kiểm tra, giám sát của Sở Xây dựng Hà Nội và Ủy ban Nhân dân các quận huyện đã phát hiện nhiều chủ đầu tư và người dân vi phạm các quy định về quản lý, sử dụng nhà ở xã hội.
Cụ thể, nhiều trường hợp được mua nhà ở xã hội chưa đúng quy định; việc lập dự toán theo phương án tính giá bán của chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội chưa đúng.
Đặc biệt, không ít chủ đầu tư và khách hàng tự thay đổi thiết kế công trình, căn hộ và sử dụng không đúng mục đích như cải tạo đập thông 2 căn hộ, cho ở nhờ, cho thuê lại hoặc không sử dụng.
Ngoài ra, cơ quan quản lý Nhà nước cũng chỉ ra nhiều sai phạm khác từ chủ đầu tư do chưa thực hiện tốt việc giám sát đối tượng sau khi mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội. Nhiều cán bộ có rất nhiều nhà, xe nhưng vẫn có tên được ưu tiên mua các căn hộ loại hình này, có khi còn được mua nhiều lần với giá ưu đãi của nhà nước. Sau đó thì mang ra bán để thu lợi nhuận.
Việc mua lại căn hộ noxh để sử dụng, thực tế chỉ ra rằng đó là điều bình thường đối với nhu cầu cần sử dụng thật đối với người dân còn khó khăn, với số tiền để mua lại một căn noxh vẫn còn rẻ hơn rất nhiều so với mua một căn nhà ở thương mại. Mặc dù pháp luật có cấm, có nhiều rủi do đi theo, nhưng không mua thì chẳng mua ở đâu được với số tiền như vậy. Do vậy không ít người đã mua lại bằng hình thức VI bằng, ủy quyền.
Như vậy vô hình dung là đã có rất lớn kẽ hở tạo ra do việc đăng ký, mua bán căn hộ noxh
Để ngăn chặn tình trạng vi phạm này, mới đây, Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội đã ký ban hành Quyết định số 5488/QĐ-UBND về chuyên đề "Giải pháp đẩy mạnh quản lý, sử dụng nhà ở xã hội trên địa bàn Thủ đô, giai đoạn 2021-2025." Đây là một trong những nội dung quan trọng trong Chương trình số 10-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về "Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2021-2025."
Theo kế hoạch, trong giai đoạn này, Hà Nội đặt mục tiêu xây dựng khoảng 1,25 triệu m2 sàn nhà ở xã hội, trong đó sẽ ưu tiên xây dựng nhà ở cho công nhân trong các khu công nghiệp.
Trước mắt, thực hiện Kế hoạch số 151/KH-UBND của Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội về việc triển khai thực hiện chuyên đề "Giải pháp đẩy mạnh công tác quản lý, sử dụng nhà ở xã hội trên địa bàn thành phố Hà Nội giai đoạn 2021-2025," thành phố Hà Nội giao Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp Ủy ban Nhân dân quận, huyện, thị xã xây dựng kế hoạch, tổ chức tập huấn, hướng dẫn Ủy ban Nhân dân xã, phường, thị trấn, tổ dân phố, chủ đầu tư, Ban quản trị và chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư những quy định của pháp luật và chủ trương, chính sách của thành phố về quản lý, sử dụng nhà chung cư, trong đó có nhà ở xã hội.
Nhà ở xã hội từ xưa đến nay vấn mang tiếng là chất lượng kém, tại sao? Thực tế là chất lượng NOXH kém thật, và rất kém, đã xẩy ra nhiều sự cố… VD như mới như của “noxh dành cho Cán bộ chiến sỹ công an” ở 43 phạm văn đồng cổ nhuế 2, được nằm trên khuôn viên rất rộng và đẹp, nhưng mới được 2 năm thì tường đã nứt dọc ngang từ trên xuống, thấm ngấm thì không kể, đó là của nghành ưu tiên, còn như của khu noxh Ecohome thuộc phường Đức Thắng, Đông Ngạc còn tồi hơn rất nhiều, và thua kém rất xa chất lượng của các tòa nhà thương mại, cả về mặt quản lý cư dân con người.
Trong khi đó để đầu tư xây dựng 1 công trình như vậy, nhà nước đã phải bỏ ra không dưới 50% giá trị xây dựng (trong đó bao gồm cho đất, hỗ trợ lãi suất, cắt giảm thuế… đối với doanh nghiệp cđt thực hiện dự án). Vì vậy bên cạnh việc hướng dẫn Ủy ban Nhân dân các quận, huyện, thị xã chủ đầu tư những quy định của pháp luật về quản lý chất lượng công trình, Sở Xây dựng Hà Nội phải tiến hành kiểm tra quản lý chất lượng, an toàn-vệ sinh lao động tại các công trình xây dựng nhà ở xã hội đang triển khai; chấn chỉnh chủ đầu tư và nhà thầu thi công việc tuân thủ quy định của pháp luật về quản lý chất lượng công trình xây dựng.
Sở Xây dựng Hà Nội chủ trì, phối hợp với các sở, ngành có liên quan và Ủy ban Nhân dân quận, huyện, thị xã kiểm tra danh sách đối tượng dự kiến được giải quyết mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội nhằm phát hiện người được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội không đúng đối tượng hoặc không đủ điều kiện để thông báo cho chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội biết để xóa tên trong danh sách dự kiến được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội.
Ủy ban Nhân dân cấp huyện nơi có nhà ở xã hội chủ động xây dựng kế hoạch thực hiện các nội dung quy định về trách nhiệm của Ủy ban Nhân dân cấp huyện trong mua bán, cho thuê, cho thuê mua nhà ở xã hội tại các dự án trên địa bàn do mình quản lý. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, theo dõi, giám sát việc quản lý sử dụng nhà ở của các đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội nhằm xác định các trường hợp bán lại, cho thuê, cho ở nhờ, không sử dụng hoặc sử dụng không đúng mục đích và tự ý thay đổi thiết kế công trình, căn hộ; kịp thời xử lý theo quy định của pháp luật.
Thành phố yêu cầu các chủ đầu tư dự án nhà ở xã hội tuân thủ việc mua bán, quản lý và sử dụng nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật; trường hợp phát hiện đối tượng mua bán, sử dụng nhà ở xã hội không đúng quy định, xử lý vi phạm theo quy định hoặc đề xuất biện pháp xử lý, báo cáo Ủy ban Nhân dân cấp huyện để xử lý vi phạm nếu vượt thẩm quyền.
Phải nhanh chóng quản lý chặt noxh vì đây là ngôi nhà thực của người lao động nghèo đang rất cần và cũng là để giảm bớt sự phân hóa giầu nghèo đang ngày một ra tăng, tạo điều kiện cho người lao động nghèo được hưởng đúng chính sách đãi ngộ của nhà nước ta.
